Τα έξι καπέλα σκέψης του Edward De Bono

Καλησπέρα σας! Σήμερα σας έχω μια φοβερή ιδέα που διδαχθήκαμε όλοι στο Πανεπιστήμιο, μα δυστυχώς παραμένει ξεχασμένη στο... συρτάρι για πολλά χρόνια. Η στρατηγική του Edward De Bono που αφορά τα "Έξι καπέλα της σκέψης", τα οποία αναλύονται ενδελεχώς στο βιβλίο του "6 Thinking Hats". T Τα έξι σκεπτόμενα καπέλα μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν στην τάξη και να φωτίσουν διαφορετικές οπτικές μιας υπόθεσης, ενός προβλήματος ή μιας ιστορίας, ακόμα κι ενός κειμένου. 

Το κάθε καπέλο από τα έξι συμβολίζει μια διαφορετική πτυχή του θέματος που ερευνούμε, οπότε θα ήταν σκόπιμο να αναλύσουμε εδώ τι συμβολίζει το κάθε χρώμα.

• Το Λευκό καπέλο εκπροσωπεί τα δεδομένα/πληροφορίες τις σχετικές με την κατάσταση ή το πρόβλημα. Είναι η αντικειμενικότητα, χωρίς εξηγήσεις.

• Το Κόκκινο καπέλο εκφράζει τα συναισθήματα για το πρόβλημα ή κατάστασης. Είναι η υποκειμενικότητα, χωρίς δικαιολογήσεις.

• Το Πράσινο καπέλο παράγει νέες ιδέες, προτάσεις ή λύσεις. Συμβολίζει την ανοιχτή και δημιουργική σκέψη.

• Το Κίτρινο καπέλο αναφέρεται στις θετικές πτυχές μιας προτεινόμενης λύσης, τα πλεονεκτήματα ή τα μελλοντικά οφέλη.

• Το Μαύρο καπέλο συλλέγει όλες τις αρνητικές πτυχές μιας λύσης ή απόφασης. Περιγράφει κινδύνους, δυσφορίες ή αρνητικές επιπτώσεις.

• Το Μπλε καπέλο συντονίζει, προτείνει και καθοδηγεί. Επιστατεί για την τήρηση της διαδικασίας και την εστίαση προς τη σωστή κατεύθυνση.

Σήμερα εμείς χρησιμοποιήσαμε τα καπέλα μας στο Εργαστήριο Δεξιοτήτων αξιοποιώντας τα σε μια μελέτη περίπτωσης σχολικού εκφοβισμού. Αφού εξήγησα στα παιδιά τη λειτουργία των καπέλων κι εξηγώντας τους τους κανόνες του συμβουλίου μας, κάναμε όλοι έναν κύκλο. Στη μέση της τάξης τοποθέτησα τα βαζάκια με τα μικρά καπελάκια. Είχα κόψει 20 καπέλα από κάθε χρώμα και τα είχα κολλήσει με θερμόκολλα σε ξύλινα στικάκια. 

    Αφού τους διάβασα μια μελέτη περίπτωσης ενός μαθητή που φοιτούσε σε κάποιο δημοτικό του εξωτερικού και δεν κατάφερνε να αποκτήσει φίλους, βιώνοντας ταυτόχρονα και την απόρριψη των περισσότερων μελών της τάξης του, μετά ανέλαβαν δράση τα καπέλα. 

Ήμουν η οργανώτρια της δράσης, επομένως επέλεξα να αρχίσουμε με το λευκό καπέλο για να φωτίσουμε μια πτυχή της ιστορίας. Κάλεσα λοιπόν όσα παιδιά ήθελαν να πάρουν ένα λευκό καπέλο και να μας πουν τι πληροφορίες πήραμε από την ιστορία. "Φορώ το λευκό καπέλο και από την ιστορία έμαθα...", έτσι ξεκίνησαν οι μαθητές μου σήμερα. 

Έπειτα κλήθηκαν να πάρουν όσοι ήθελα το κόκκινο καπέλο για να μιλήσουμε για τα συναισθήματα των εμπλεκομένων της ιστορίας... Τα παιδιά μου μίλησαν με αξιέπαινη ωριμότητα. Κάποιο μου ανέφερε το εξής: "Φορώ το κόκκινο καπέλο και νιώθω πως, αν ήμουν στη θέση του παιδιού, θα ένιωθα μεγάλη απελπισία, δε θα ήξερα τι να κάνω..." "Τα παιδιά που τον κοροϊδεύουν νιώθουνικανοποίηση, γιατί έτσι έχουν μάθει να φέρονται από το σπίτι τους..." και άλλες τέτοιες ώριμες ιδέες.

   Κατόπιν ζήτησα να διαλέξουν όσα παιδιά ήθελαν το πράσινο καπέλο για να δούμε τι ιδέες μπορούμε να δώσουμε στην κατάσταση αυτή. "Να αλλάξει σχολείο, επιτέλους, κυρία" αλλά και "Να μιλήσει στους γονείς του ή στον δάσκαλό του!!!" ήταν κάποιες από τις πολλές ιδέες που ακούστηκαν...

   Η σειρά του κίτρινου καπέλου... Και τα παιδιά εξέφρασαν τα αισιόδοξα μηνύματα της ιστορίας..."Κυρία, εγώ πιστεύω πως , όταν μίλησε στους εκπαιδευτικούς, εκείνοι έκαναν συζήτηση μέσα στην τάξη..." "Κυρία, εγώ νομίζω πως βάλανε νέους κανόνες κι εκείνοι που δεν τους ακολουθούσαν και δεν συμμορφώθηκαν, τιμωρήθηκαν..." "Κυρία, βρήκε υποστήριξη αυτό το παιδί από τους γονείς του, όταν μίλησε!"... Τι όμορφα εκφράζονται τα φετινά παιδάκια μου!

   

    Το μαύρο καπέλο μιλά για τα εμπόδια, γι' αυτά που ίσως να μην πάνε καλά στην ιστορία...  Θα μπορούσε να είναι πως το παιδί της ιστορίας κρατάει μέσα του όλα, όσα βιώνει και σωματοποιεί το άγχος του ή τα παιδιά που τον ενοχλούν να συνεχίζουν την απαράδεκτη αυτή στάση...

   Και τέλος... Το μπλε καπέλο... Μας οργανώνει.,. Βλέπουμε τα συμπεράσματα και οργανώνουμε τα επόμενα βήματά μας... Τι πρέπει να κάνουν τα άτομα της ιστορίας από εδώ και πέρα... 

   

Τα έξι καπέλα βρίσκουν εφαρμογή σε όλα τα θέματα και προβληματισμούς και είναι μια ενδιαφέρουσα οπτική μιας ωραίας συζήτησης στην τάξη.... Το συνιστώ ανεπιφύλακτα.

Για δράσεις στο νηπιαγωγείο θα βρείτε πολλές πληροφορίες και στο μπλοκ της Τάνιας Μάνεση, εδώ

 

Σας χαιρετώ! Θα χαρώ να βλέπω και δικές σας δράσεις με τα σκεπτόμενα καπέλα.